EDEBALİCE
Yıl 1919… Eylül ayının başı…
Mustafa Kemal Paşa, beş kişilik Heyet-i Temsiliyye ile 29 Ağustos günü ayrıldığı Erzurum Kongresi’nden 2 Eylül günü Sivas’a gelir, kongre düzenlemek amacıyla.
Kongre binası olarak Mekteb-i Sultani (Lise) seçilir.
Kongre 4 Eylül günü 33 delegenin katılımı ile başlar.
İçlerinde Niğde Sancağı’ndan 3 delege katılmıştır.
Niğde merkezden Mustafa (Soylu), Nevşehir Kazası’ndan memur Hacı Ömer Remzi (Öğüt), Bor Kazası’ndan Halid Hami (Mengi) katılır.
İşgal altındaki o günlerde halk; padişah yanlısı, Kuva-yı Millliyeci olmakta kararsızdır. Nevşehir kararını vermiştir. Kurtuluşu Mustafa Kemal’in Kuva-yı Millliye’sinde bulur. Kongreye heyet gönderir. Bazı vilayetlerde ise büyük tartışmalar olur. Ya hiç temsilci gönderilmez, ya da sonradan gönderdikleri temsilciler Sivas’a kongrenin bitiminde ulaşırlar. Kayseri temsilcileri de öyle… Sonradan katılmışlar, yetişememişlerdir.
@ @ @
Mustafa Kemal Kongreyi açarken; “Muhterem Efendiler!” hitabıyla başlar.
“Vatanın ve milletin kurtuluşunu amaçlayan zorlayıcı sebepler, sizleri bunca meşakkat ve engellere rağmen Sivas’a topladı. Kahramanlık örneği olan kararlılığınızı kutlamaktan ve sizlere “hoş geldiniz” demekten mutluluk duyarım.”
Atatürk; I. Dünya Savaşı sonrasında Mondros Mütarekesi’nin imzaladığını, yurdumuzun işgal edildiğinden bahseder. İtilaf devletlerinden güç alan Hristiyan halkların milletimizin haysiyetini kırıcı ve ona zarar vermeyi amaçlayan her türlü harekete koyulduğunu belirtir. Yunan zalimlerinin her türlü kötülüğü yaptığından bahseder. Ermeni çetelerinin Rus’u arkasına alarak doğu da katliama başladıklarını ifade eder.
Buna karşı birçok Cemiyetlerin kurulduğunu dile getirir.
Ürgüp’te de başta Çökekli Mustafa Fevzi Taşer Bey ve arkadaşları “Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Merkeziyesi’ni kurarlar. Bunu duyan Atatürk Cemiyete telgraf çeker ve katılımlarını ister. Cemiyet kayıtsız şartsız Atatürk’ün yanında olacaklarını bildirir. Mustafa Fevzi Taşer çıkardığı askerlik elbisesini yeniden giyer.
Böylece Cumhuriyetin temeli Sivas’ta atılır. Bunda Nevşehir ve Ürgüplülerin de payı büyüktür.
Birçok şehit verilmiş, gazi olmuş yiğitler, bütün vatan evladı canla başa memleket savunmasında yerini alır.
@ @ @
Atatürk kongrede şu düşünceleri dile getirir: “Efendiler! Milletçe kurtuluş çaresinin ancak kendi ruhundan ve kendi şekillenmesinden doğacağı kanaati ortaya çıkınca açık tehlikeler karşısında kalan doğu Anadolu Vilayetleri “Erzurum Kongresi”ni topladı. Bu sırada gerçekleşen haberleşmeler, etken olan olaylar ve zorunluluklar ile de vatanın tamamen kurtulmasını amaçlayan Sivas Kongresi, bugün saygıdeğer heyetinizin oluşturduğu Genel Kongre, 21 Haziran 1919 tarihinde kararlaştırılmıştı.” sözleriyle daha Erzurum’dayken Sivas Kongresi’nin düzenleneceği kararı alınmıştı.
Atatürk sözlerini şu şekilde bitirir: “Milli Meclis’in henüz toplanmamış olduğu bir sırada kuşatılmış ve bağımsızlığını yitirmiş olan merkezî hükümetin tek başına aldığı ve yasal olmayan bir kararı veyahut millî emellere aykırı bazı dış tekliflere uyup baş eğmiş gibi oldubittilerin ortaya çıkması ihtimaline karşı Erzurum ve Sivas Kongrelerinin, millî ruhu temsilen ve birbirini takip ederek toplanması gerçekten bir hayır ve kurtuluş belirtisidir.”
“Söyleyeceklerim sona ererken: Vatan ve milletin üstünlük ve kurtuluşu amacına yönelen heyetimizi, hayırlı bir biçimde başarılı olması dileklerimi Allah katına iletirim.”
@ @ @
Sanki bu senaryoyu bugün de seyrediyor gibiyiz. Avrupa’nın şımarık çocuğu Yunan yine huysuzlaştı. Arklarına ağababalarını alarak tepinmeye başladı.
Yine bir ders daha istiyor galibâ!...
