Öksürük başka hastalıkların belirtisi olabilir!
Öksürük, havayollarındaki yabancı materyali temizlemeye yönelik, ani, patlayıcı ekspirasyon manevrasıdır. Şiddetli bir soluk vermeyle birlikte gırtlağın kapanmasını sağlayan ses tellerinin kasılmasıyla oluşur. Göğüs kaslarının bu sıradaki ani kasılmasına karın kasları da eşlik eder. Soluk borusunun içindeki basıncın yükselmesi gırtlağı açılmaya zorlar ve zorlanan gırtlaktaki ses tellerinin titreşimi tipik öksürük sesinin çıkmasına yol açar.
1979?da ABD?de 13 milyon hasta öksürük nedeniyle doktora başvurmuş. Tüm poliklinik başvurularının %4?üdür. En sık ikinci yakınmadır. Tüm yaş gruplarının sorunudur. Göğüs hastalıkları uzmanları, pediatrist, aile hekimi/pratisyen, iç hastalıkları, allerji hastalıkları uzmanlarına sıklıkla başvurma nedenidir.
Sigara içmeyen erişkin popülasyonun 14-23%?ünde inatçı öksürük bildirilmekte iken sigara içenlerde, günde ortalama yarım paket içenlerin %25?inde ve 2 paketten fazla içenlerin en az %50?sinde görülmektedir.
ABD?de öksürük tedavisinin yıllık maliyeti 1 milyar ABD dolarından fazladır
Olguların %88-100?nde öksürük nedeni saptanabilir vebu hastaların %84-98?i başarıyla tedavi edilebilir.
Öksürük Nedenleri
1.Akut Öksürük (3 haftadan kısa süredir devam eden)
- En sık neden soğuk algınlığıdır.
- Akut sinuzit, farenjit, bronşit, pnömoni, KOAH alevlenmeleri
- Allerjik rinit,
- Astma atakları,
- İrritan maruziyeti (Sigara ve ozon)
- %70-80 kendiliğinden kaybolur.
2.Kronik Öksürük (3 haftadan fazla süredir devam eden)
Tüm öksürük başvurularının %50?sidir.Sigara içen erkeklerin %30?u, kadınların ise %25?i kronik öksürükten yakınırlar. Kronik öksürük görülme oranı, sigara içmeyen bireylerde %14 ile 23 arasında değişmektedir. Göğüs hastalıkları polikliniğine yapılan başvuruların %10-38?ini kronik öksürük yakınması olan hastalar oluşturmaktadır.
Etyolojisi tam aydınlatılmamış ve 3 haftadan uzun süren öksürük önemli bir klinik problemdir. Öksürüğün sebat etmesi birçok reseptör ve nedene bağlıdır.
- Kronik öksürüğün en sık nedenleri:
- Çocuklarda en sık sebeb astımdır. Erişkinlerde ise 3 önemli neden vardır. Bunlar postnazal akıntı (Burundan akmak yerine boğaz gerisine doğru akan sümüksü salgı boğazı tahriş ederek öksürüğü başlatır), astım bronşiale, gastroözofagial reflüdür.
- Sigara ve diğer çevresel irritanlar,
- Kronik bronşit,
- Havayolu aşırı duyarlılığı (viral veya atipik enfeksiyon sonrası),
- Bazı ilaçlar (angiotensin-converting enzyme [ACE] inhibitor, beta blokerleri).
- Daha az görülen fakat önemli kronik öksürük nedenleri
- Konjestif kalp yetmezliği
- Akciğer kanseri
- Gırtlak hastalıkları ,
- Mide ve yemek borusu hastalıkları
- İnterstisiyel akciğer hastalıkları
- Bronşiektazi
- Tüberküloz
- Yabancı cisim
- Mesleki irritanlar
- Bulimia nevroza
- Alkolizm
- Göğüs kafesi içindeki kitleler (aort anevrizması, intratorasik guatr, mediastinal LAP)
- Kronik kulak hastalıkları (buşon, kıl)
- Psikojenik
Öksürüğün Komplikasyonları
· Daha fazla öksürüğü provoke eder.
· Kusma
· Senkop/baş dönmesi
· Pnömotoraks
· Pnömoperivarisler
· Kaburga kırıkları
· Kas yırtılmaları
· Baş ağrısı
· Geğirmeler
· Omurga kırıkları
· Dalak yırtılması
· Özofagus varis kanaması
· Stres inkontinans (idrar kaçırma)
Sürekli öksürük halsiz düşmeye yol açabilir ve hastanın yaşam kalitesini bozabilir. Birçok değişik hastalık korkusu ile (kanser, verem, AIDS vs.) doktor doktor gezdirebilir. Üst veya alt solunum yolu enfeksiyonundan sonra haftalarca devam edebilir. Bazı hastalıklardan sonra 2 aya kadar normalde olabilir.
