tütün kullanımı, sağlıksız beslenme, fiziksel aktivite eksikliği ve alkolün zararlı kullanımı. Bu davranışlar dört önemli metabolik/fizyolojik değişikliğe yol açmaktadır.
Bunlar yüksek tansiyon, fazla kilo/obezite, hiperglisemi ve hiperlipidemidir. Günümüzde dünyanın hemen hemen tüm bölgelerinde obezite prevalansı artmaktadır, bu durum sadece yetişkin kadın ve erkekleri değil, çocukları ve gençleri de etkilemektedir.
Türkiye`de ise Bakanlığımızca yapılan Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (2010) sonuçlarına göre obezite sıklığı; 19 yaş ve üzerinde genel toplamda % 30,3, erkeklerde % 20,5 ve kadınlarda % 41 olarak bulunmuştur.
Aynı araştırma sonuçlarına göre ülkemizde 12 yaş ve üzeri bireylerin % 71,9`unun hareketsiz yaşadığı tespit edilmiştir.
Türkiye Okul Çağı Çocuklarında (6-10 Yaş) Büyümenin İzlenmesi Projesi Araştırması (TOÇBİ? 2009) sonuçlarına göre bu yaş grubunda obezite %6,5 fazla kilolu olma oranı %14 bulunmuştur.
OBEZİTE NEDENLERİ
Obezite oluşumunda aşırı ve yanlış beslenme ile fiziksel aktivite yetersizliği en önemli neden olarak kabul edilmektedir.
Ayrıca genetik, çevresel, nörolojik, fizyolojik, biyokimyasal, sosyokültürel ve psikolojik pek çok faktör birbiri ile ilişkili olarak obeziteye neden olabilmektedir. Bununla birlikte, bazı hormonal ve sendromik hastalıklar da obezite ile sonuçlanabilir.
OBEZİTEDE RİSK FAKTÖRLERİ
Yaş, cinsiyet (kadın), eğitim düzeyi, evlilik, doğum sayısı ve doğumlar arası süre, beslenme alışkanlıkları, sigaranın bırakılması ve alkol alışkanlığı, sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik durum, genetik faktörler.
OBEZ VE FAZLA KİLOLU OLMANIN SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ
Obezite; tedavi edilmediği takdirde yan etkileri ile yaşam süresini kısaltan, yaşam kalitesini bozan, doku ve organları olumsuz etkileyen kronik bir hastalıktır.
Kalp-Damar Sistem Hastalıkları: Kalp yetersizliği, koroner arter hastalığı, hipertansiyon, periferik damar hastalıkları. Nörölojik Hastalıklar: İnme, beyin kanaması, sinir sıkışmaları.
Metabolik-Hormonal Komplikasyonlar: İnsülin direnci, hiperinsülinemi, tip 2 DM, dislipidemi, hipertansiyon, gut hastalığı. Solunum Sistemi Hastalıkları: Obezite-Hipoventilasyon Sendromu, obstrüktif uyku apne sendromu.
Sindirim Sistemi Hastalıkları: Gastroözofagial reflü hastalığı, hiatal herni (mide fıtığı), kolelitiazis (safra kesesi taşı) ve safra kesesi hastalığı, karaciğer hastalığı: yağlı karaciğer ve siroz. Genitoüriner Sistem Hastalıkları: Cinsel işlev bozuklukları, obstetrik (gebelik ve doğum) komplikasyonlar.
Deri Hastalıkları. Cerrahi Komplikasyonlar. Anestezi, yara komplikasyonları, enfeksiyonlar, insizyonal herni (ameliyat yerinde fıtık gelişmesi).
Kanser (özellikle hormona özgü kanserler): Meme, kalın barsak, rahim ağzı, rahim, yumurtalık, safra kesesi, böbrek, prostat.
Obezitenin Mekanik Komplikasyonları: Artrit, artroz, düşmeye eğilim ve psiko-sosyal Komplikasyonlar: Psikolojik sorunlar, sosyal izolasyon.
OBEZİTENİN ÖNLENMESİ
Tüm maddi manevi kayıpları önlemenin en önemli yolu bireylerin obez olmalarını önlemektir. Bu amaçla obezite ile mücadele anne karnından hayatın sonuna kadar sürdürülmesi gereken bir zorunluluktur.
Bilimsel çalışmalar, doğum öncesi ve gebelik döneminden itibaren annenin yetersiz ve dengesiz beslenmesinin obezite oluşumuna neden olabileceğini göstermektedir.
Bu nedenle, günlük yeme alışkanlıklarının sağlıklı yöne kaydırılması, fiziksel aktivite düzeyinin yükseltilmesi ve diğer sağlıklı hayat alışkanlıklarının kazandırılması gerek önleme gerekse tedavide önem taşımaktadır.
Sonuç olarak, sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite herkesin hayat biçimi olmalıdır. 26 Nisan 2014 tarihli ve 31487 sayılı Sağlık Bakanlığı yazısı ile Avrupa Obezite Günü (22 Mayıs 2014 ) etkinliği kapsamında Bakanlığın merkez ve bağlı birimleri ile taşra teşkilatlarına ait yemekhanelerde Sağlıklı Beslenme konusunda broşür dağıtımı ve sağlıklı bir menü önerisi ile sağlıklı beslenmeye dikkat çekilmesi istenmektedir.
Bu kapsamda broşür örnekleri ve müdürlük web sitesinde yayınlanan aylık menü örneği çoğaltılarak kurumların yemekhanesinde personellere dağıtılmıştır.
Ayrıca hazırlanan sağlıklı bir menü örneğinin 22 Mayıs 2014 tarihinde öğle yemeğinde Kozaklı İlçe Jandarmada Komutanlığı yemekhanesinde çıkarılması sağlanmıştır. 22 Mayıs 2014 tarihi ile ilgili örnek menü ve broşürler aşağıdadır. Haber: Erdal KESİCİ
| Gün | Menü | Kalori |
| 01/05/14 | Fırında tavuk pirzola+Yayla Çorbası+Çoban Salata |
|
| 02/05/14 | Kıymalı tarhana çorbası+Zeytinyağlı kabak dolması+Yoğurt |
|
| 03/05/14 | Et güveç+Domates soslu makarna+Cacık |
|
| 04/05/14 | Etli Kurufasulye+Bezelyeli pirinç pilavı+Yoğurtlu semizotu salatası |
|
| 05/05/14 | Izgara Alabalık+ Sarımsaklı roka salatası+ Tahin helvası |
|
| 06/05/14 | Pirinçli mercimek çorbası+Izgara köfte-haşlanmış sebze +Keşkül |
|
| 07/05/14 | Etli Bezelye Yemeği +Meyhane Pilavı+Yoğurtlu Havuç Salatası |
|
| 08/05/14 | Tavuklu Şehriye Çorbası+Mantar sote+ Fırında peynirli börek |
|
| 09/05/14 | Çerkez Tavuğu+ |
|
| 10/05/14 | Fırın Makarna+ |
|
| 11/04/14 | Pırasa yemeği+Ezogelin çorba+Keşkül | 678 kkal |
| 12/04/14 | Çinekop ızgara+makarna salatası+balkabağı tatlısı | 794 kkal |
| 13/05/14 | Tavuklu nohutlu pilav+Ayran+Zeytinyağlı bakla |
|
| 14/04/14 | | 724 kkal |
| 15/04/14 | Yoğurtlu kıymalı ıspanak+Havuçlu pilav+muz | 593 kkal |
| 16/05/14 | Hamsi Buğulama+ |
|
| 17/04/14 | Etli biber dolma+Yoğurt+Karnabahar salatası | 410 kkal |
| 18/04/14 | Fırında kabak mücveri+Cacık+Tavuk çorbası | 374 kkal |
| 19/04/14 | Levrek buğulama+Ayva tatlısı+Mantar çorbası | 706 kkal |
| 20/04/14 | Yoğurtlu mor lahana Salatası+Barbunya pilaki+Tarhana çorba | 849 kkal |
| 21/05/14 | Soslu Semizotu Salatası |
|
| 22/04/14 | Izgara tavuk+Yarma çorba+Kaşık Salata | 450 kkal |
| 23/04/14 | Kıymalı Makarna+Yoğurt+Zeytinyağlı bezelye yemeği | 787 kkal |
| 24/04/14 | Etli bamya+Peynirli maydanozlu börek+Ayran | 622 kkal |
| 25/04/14 | Lüfer ızgara+Roka salatası+Sütlaç | 959 kkal |
| 26/04/14 | Kıymalı musakka+domates soslu makarna+Yoğurt | 659 kkal |
| 27/04/14 | Mantarlı tavuk sote+Bezelyeli pilav+Ayran | 622 kkal |
| 28/04/14 | Kuru fasulye yemeği+Sebzeli bulgur pilavı+karışık turşu+Yoğurt | 574 kkal |
| 29/04/14 | Zeytinyağlı yeşil fasülye+Kıymalı Börek+Cacık | 487 kkal |
| 30/04/14 | Fırında Kıymalı Patates Yemeği+Yoğurt Çorbası+Mevsim Salata | 477 kkal |
