Dr. Abdurrahman DEVECİ
Türk Dünyası Gazeteciler Şura Üyesi
Bu yılın son ayında, Türkmenistan´ın daimi tarafsızlığının 20. yıldönümü münasebetli, Türkmenistan´ın başkentinde ve diğer bölgelerinde milli bayram geçirilecektir.
1995 yılının Aralık ayında, Birleşen Milletler Örgütü Daimi Kurulunun 50. toplantısında, Türkmen devletinin uluslar arası hukuki özgün statüsü, Daimi Tarafsızlık Statüsü olarak oy birliğiyle kabul edildi. Türkmenistan devleti tarafından bu başarının 20. yıldönümünü, idrak ettiğimiz bu şanlı sene tarafsızlık senesi olarak ilan edildi.
Geçmişte, tarafsızlık statüsüne 1831- 1919 yıllar aralarında Belçika devleti, 1867- 1944 yıllar aralığında Lüksemburg devleti uygun görülmüştür. Şimdiki zaman, bu hukuki statüyle tanınan Türkmenistan´dan başka, İsviçre konfederasyonu, Avusturya Cumhuriyeti, Laos Halk Demokratik Cumhuriyeti, Kamboçya devleti ve Malta Cumhuriyeti de laik görülmüşlerdir.
Türkmenistan Daimi Tarafsızlık statüsünü elde etmekle beraber birçok sorumluluğu, özellikle de siyasi ve iktisadi alanda birkaç taahhüdü, uluslar arası askeri birliklere ve topluluklara katılmamayı, kitle imha silahlardan uzak durmayı, ülke içinde huzuru temin etmeyi, dünya devletleriyle eşit hukuklu ilişkileri kurmayı ve uluslar arası insani örgütlerle sıcak iş birlik yapmayı v.s. üstlenmiştir.
Türkmenistan devletinin tarafsızlık siyaseti, çok yönlü dış siyaset stratejisinin temelini oluşturmakla beraber, onun 3. binyıl için ön gördüğü geniş kapsamlı amaçlarına tam anlamıyla uymaktadır. O amaçların başında toplumun huzur, refahı ve iktisadi kalkınması gelmektedir.
Şimdiki zaman, Türkmenistan´ın Cumhurbaşkanı Gurbangulı Berdimuhamedow´un gerçekleştirdiği düşünceli ve ön görücü siyaseti sonucunda, Bağımsız ve Daimi Tarafsız Türkmenistan, huzur ve istikrarın dayanağına dönüşmüştür. Birleşmiş Milletler Örgütünün önemli teşkilatlarından biri olan, Orta Asya için bölgesel merkez evinin Aşğabat´ta açılması bunun aydın örneklerindendir. Bu merkez bölgede huzurun ve istikrarlı kalkınmanın devamına yol açan ilişkiler için zemin hazırlamaktadır.
Türkmenistan, Daimi Tarafsızlık Statüsüne dayanarak, diğer devletlerle dostane, hoşgörülü komşuculuk siyasetiyle, semereli işbirliklerini gün geçtikçe daha da artırıyor. Şimdiki zamanın vacip meselelerini çözmek için, itibarlı uluslar arası örgütlerle iş birlik yapıyor. Türkmen liderinin, başta dünyada huzur, silahsızlanmak, toplum refahı ve ayrıca kalkınmanın önemli gereksinimlerinden olan enerji güvenliğini ve çevreyi koruma gibi ilkeler üzerindeki yeni görüşleri ve hamleleri dünya birlikleri tarafından destek görmüştür.
Türkmenistan´ın günümüzde, dünyanın birçok devletleri ile diplomatik ilişkilerinin sürdürmesi, Birleşmiş Milletler Örgütünün Evrensel Sağlığı Koruma gibi insani dayanışmaya yönelik uluslar arası kurumları, UNESCO, UNİSEF, Birleşmiş Milletler Örgütünün yanındaki AİDS´e Karşı Mücadele Merkezi, “Sınırsız Hekimler” uluslar arası örgütü, Kızıl Ay ve Kızıl Yarımay gibi evrensel ve bölgesel organlarla aktif iş birlik yapması, Türkmenistan´ın dış işleri siyasetinde başarılı adımlar attığını göstermektedir.
Şimdiki zaman Türkmenistan toplum güvenliğinin ve istikrarlı gelişme temellerinin sağlamlaşmasına yardım edip, dönemin önemli meselelerini çözmeye yönelik ciddi uğraşılar gösteriyor. Huzur ve güvenliği temin edecek siyasetini gütmek için, siyasi- diplomatik ve iktisadi değişik yöntemleri ve bu yöndeki çeşitli araçları kullanarak son yıllarda Orta Asya ve Hazar Bölgesinde, önemli stratejik ittifak planlarını hayata geçiriyor. Genel durumları iyileştirerek bölgede siyasi ve iktisadi istikrarı pekiştirmek için büyük rol oynuyor.
Yeni önemli araç geçitleri, özellikle de Kazakistan-Türkmenistan-İran uluslar arası demir yolunu yapmak konusunda Türkmenistan´ın sayın Cumhurbaşkanı Gurbangulı Berdimuhammedov´un gayretlerini hatırlamak gerekir, bölgenin tarihinde büyüklüğü eşsiz olan o demir yol, geçen sene, projede payı olan devletlerin liderlerinin katılımıyla açılmıştır. Bu olay, diğer yeni olaylarla birlikte, Türkmenistan halkına ruhi yükseliş kazandırmıştır.
Evet, 12 Aralık 2015 Türkmenistan´ın şanlı tarafsızlığının 20. yıl dönümüdür. Bu sene Türkmenistan´da tarafsızlık senesi olarak bilinmekte ve bu münasebetle Aralık ayında Türkmenistan´ın dört tarafında törenler ve renkli şölenler yapılacaktır.
