Sarıaslan, yaptığı açıklamada, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun görevlendirmesi kapsamında Kovid-19 salgını nedeniyle, üniversitelerin ve okulların açılmaması veya geç açılmasından kaynaklı esnafın yaşadığı sorunları, talep ve beklentilerini Nevşehir’de, yaptıkları saha çalışması ile saptamaya çalıştıklarını belirtti. Kovid-19’un küresel bir afete dönüşerek toplumsal hayatın birçok alanını derinden sarsan bir süreç olduğunu belirten Sarıaslan, “Kovid-19’un en büyük tehdidi insan sağlığına yönelik olsa da bu tehdit sağlık alanıyla sınırlı kalmadı. Şüphesiz Kovid-19’un olumsuz etkilediği temel alanlardan biri ekonomi oldu. Yerel ve ulusal sınırları tanımayarak küresel bir afete neden olan Kovid-19, yerel dinamiklere bağlı olarak ekonomi üzerinde farklı yansımaları ortaya çıkmıştır.” ifadelerini kullandı. Salgın hastalıkların birçok işin kesintiye uğramasını, mal ve hizmetlerin fiyatlarının yükselmesini beraberinde getirdiğini belirten Sarıaslan, şöyle konuştu: “Salgın hastalıklar ilk süreçte sağlıkla ilgili bir problem olmasına rağmen etkileri sağlıkla sınırlı kalmamakta birbiriyle ilintili olan ekonomi, siyaset, sosyal hayat olmak üzere hayatın birçok alanını etkileyen ve dönüştüren bir olgu olmaktadır. İnsanlık tarihinde farklı dönemlerde ortaya çıkan çeşitli salgın hastalıklar ekonomi üzerinde büyük izler bırakmıştır. Salgın nedeniyle insanların evlerinden çıkmaması ticaret ve üretimin durma noktasına gelmesine neden olmuştur. Salgın hastalıklar birçok işin kesintiye uğramasını, mal ve hizmetlerin fiyatlarının yükselmesini beraberinde getirmiştir. İmalat, hizmetler ve ürünlerin dolaşımı başta olmak üzere ekonominin neredeyse bütün sektörlerinin etkilendiği salgın hastalık sürecinde hızlı fiyat artışı, üretim, işsizlik, gelir ve gider arasındaki uyuşmazlıklar büyük bir risk oluşturmaktadır. Hizmet odaklı ekonomilerin daha fazla etkilenebileceği bu salgın hastalıktan ekonomileri turizme ve dışarıya bağımlı olan ülkelerin daha büyük bir kayıp yaşayacağı öngörülmektedir. Kovid-19 ekonominin bütün sektörlerini bir şekilde etkilese de yerel düzeyde farklı izler bırakmaktadır.” “Birçok esnaf büyük zarara uğradı” Birçok esnafın büyük bir zarara uğradığını belirten Sarıaslan, “Bu bağlamda, koronavirüs yerel olarak ekonomiyi farklı boyutlarda aksattı ve genel itibarıyla esnaflar üzerinde olumsuz bir etki oluşturdu ve oluşturmaya devam etmektedir. Kovid-19’un yayılması ile birlikte fiziksel temastan kaçınılması ve bazı dönemlerde dışarı çıkma yasağının olması insanları yerel esnaf ile alışveriş yapmak yerine internet üzerinden alışverişe yöneltti. Kovid-19 sürecinde yerel esnafla alışveriş azalırken devam eden ihtiyaçları karşılamak üzere e-ticaret aracılığıyla internet üzerinden yapılan alışverişte bir artış yaşandı. Diğer taraftan özellikle berberler, restoran, haç malzemeleri satan dükkânlar ve dükkânları uzun süre kapalı kalan daha birçok esnaf alışveriş olmadığı için büyük bir zarara uğradı. Devlet bazı teşviklerle bu zararı karşılamaya çalışsa da Kovid-19 yerel düzeyde esnafları oldukça fazla etkiledi. Orta ve küçük işletmeler ya zorunlu kapanmalardan dolayı ya da üretim, pazarlama ve satış sorunlarından dolayı işçileri işten çıkarma, belli bir süre kapanma yoluna gitmektedir. Kovid-19 küresel ekonomi üzerinde derin izler bıraktığı gibi yerel esnafları da olumsuz etkileyen bir süreç oldu.” dedi. Kovid-19 sağlıkla ilgili öncelikli bir konu olmasına rağmen hem küresel ekonomiyi hem de yerel ekonomiyi etkileyen, dönüştüren ve yeni politikaların geliştirilmesinde aktif rol oynayan bir unsur olduğunu belirten Sarıaslan, “Türkiye’de de hükümet tarafından alınan kararlar çerçevesinde birçok çok alışveriş mekânları belli bir süre kapalı kalmak zorunda kaldı ve bazı esnaflar uzun sayılabilecek bir süre hiç alışveriş yapamadı. Bazı sektörlerde çalışan kişilerin bir kısmı, küçük işletmelerde ise tamamı ya belirli bir süre ya da tamamen işten çıkarıldı. Gerek doların yükselmesi gerekse maliyetlerin yükselmesi ve Kovid-19 salgını nedeniyle işler daha da kötüye gitti. İnsanların evde kalması, daha çok internet aracılığıyla alışverişe yönelmesi esnafı çok büyük bir sıkıntıya koydu. Esnaf kirasını ödemede çok zorlandı. Görüşme yapılan bazı esnaflar da belli bir süre dükkânlarının kapalı olmasından dolayı rast gitmeyen işleri, bozulan psikolojileri, çıkarılan işçiler ve yeni arayışlar yüzünden ciddi sıkıntılar yaşadıklarını dile getirdiler. Kovid-19 birçok yerel esnafın işlerini aksattı. İşler rast gitmeyince, kira, fatura ve diğer ödemeler arka arkaya gelince insan psikolojisi ve aile ilişkileri de bu süreçten etkilendi. Dükkânları kapalı kalan birçok küçük esnaf yanlarında çalışan 1 kişiyi, 2 kişiyi işten çıkarmak zorunda kaldı. Dükkânları kapalı kalan esnafların başında; kıraathane, restoran, kuaför, düğün salonları, internet kafe işletmecisi ve kırtasiyeciler gibi mekânlar yer almaktadır. Devlet hem esnaflara hem de bu dönemde çalışamayan kişilere yönelik zararı telafi etmek ya da hafifletmek adına çeşitli ekonomik paketler açıklasa da görüşme yapılan esnafların çoğunun bu destekten faydalanmadığı görülmektedir. Pandemi koşullarında, zorluklara rağmen ayakta kalmaya çalışan esnaflarımızı dinledik.” diye konuştu. Sarıaslan, Kovid-19 salgını nedeniyle Nevşehir esnafının sorun, talep ve beklentilerini saha çalışması ile saptadıklarını belirtti. Nevşehir esnafının beklentilerini açıklayan bir 10 maddelik bir metin yayımladı. Metinde şu maddelere yer verildi: “Peki Nevşehir esnafı ne istiyor? 1- Pandemi sürecinde 11.000 civarında esnafımız uzaktan eğitim sisteminin işlerini olumsuz etkilendiğini, bu süreçte tüm esnafa yardım edilmesi gerektiğini, özellikle okulların açılmaması durumunda da en çok kırtasiyecilerin etkileneceğini iletmektedirler. 2 -Kırtasiyecilerin ve kitapçıların hayatta kalması için atılması gereken adımlardan birinin bakkalın ve marketin içerisinde kitap, kırtasiye ürünü satılmaması gerektiğini, ilk işin bu satış alanlarının düzenlenmesi ve bu materyallerin kırtasiye ve kitapçılardan ulaşılmasını sağlamak olduğunu ve bu alanların korunması için önüne gelenin bunları satmaması gerektiğini dile getirmekteler. 3- Üniversitelerin ve okulların çevresinde bulunan kafeterya, fırın ve kırtasiyeci esnafın hep beraber etkilendiklerini özellikle buralarda çalışan işçilerin ve esnafın sigorta prim borçlarının ötelenmesi gerektiğini, 4- Dükkan kiralarını ödeyemez hale geldiklerini, stopaj alınmamasını, kira yardımı yapılmasını, 5- Esnaf için verilen 25.000 TL’lik kredinin ödemelerinin pandemi süreci geçene kadar faizsiz ertelenmesi gerektiğini, 6- Okul servisçileri bu süreçte araçlarını değiştirecek güçlerinin olmadığı için, servislerde 12 yaş şartının bu süreçler atlatılana kadar 20 yaşa çıkarılmasını, 7- Servislerde bulunması gereken hosteslerin lise mezunu olması ve 22 yaş ve üzeri olması şartının hostes bulundurulması konusunda sıkıntı yarattığını, yaş ve mezuniyet şartının kaldırılması gerektiğini, 8- Nevşehir merkezde 200 servisçi olduğunu 7-8 aydır çalışmadıklarını ve bu yılda çalışılamayacak gibi gözüktüğünü ama bütün masrafların (Sigorta, Kasko, Bağkur, Bandrol, muayene vs.)ödemelerinin devam ettiğini dile getirmekte ve bu masrafların en az 1 yıl alınmaması gerektiğini, 9- Servisçilerimiz 3 yıl geri ödemesiz faizsiz kredi verilmesini, 10-Turizmci ve esnafın en acil ihtiyacı en az 6 ay daha kısa çalışma ödeneğinin devam etmesidir. Kısa aralıklarla yapılan uzatmaların bile endişeye sebebiyet verdiği, sigortalı çalışan ve işverenler için bu miktar bile güvencedir denmektedir. Kesilmesi ihtimalinin korkuya neden olduğunu bunun da kesilmesi durumunda eve hiç gelir girmeyeceği esnafı endişelendirmektedir. Sonuç olarak Kovıd-19 küresel ekonominin alt üst olmasına neden olurken Nevşehir esnafı üzerinde de derin etkiler oluşturmaktadır. Çoğunluğu küçük ve orta işletmelerin olduğu Nevşehir’de her esnaf Kovıd-19 sürecini farklı deneyimlese de görüşme yapılan kişilerin ekonomik olarak kayıp bir yıl yaşadığı görülmektedir. Esnafların maddi zararını karşılamak üzere çeşitli politikalar uygulamaya konulsa da görüşme yapılan Nevşehir’deki esnafların bu desteklerden yeterince faydalanmadığı anlaşılmaktadır.”