Nevşehir’in Derinkuyu ilçesinde bulunan, Derinkuyu Yeraltı Şehri, bölgede gezilebilir alanı en geniş olan yeraltı şehri.
Protohitit döneminden itibaren yapılandırıldığı düşünülen yeraltı şehirlerinden biri olan Derinkuyu’nun, günümüzde sekiz katı gezilebilmekte. Tarihi Hititlerle, hatta bazı kaynaklara göre Proto-Hititlerle başlayan, Roma ve özellikle de Bizans dönemlerinde kullanılmaya devam eden Kapadokya bölgesi yer altı şehirlerinin en yaygın kullanımı Bizans döneminde olmuş.
Kapadokya bölgesinde bulunan yeraltı şehirlerinin en önemlilerinden birisi Derinkuyu Yeraltı Şehri’dir. Yaklaşık binlerce kişinin barınma, yeme-içme, ibadet, savunma ihtiyacını karşılayabilecek düzeyde olan yeraltı şehrinin 8 katı temizlenerek ziyarete açılmıştır. Yer altı şehrinin ziyarete açık alanlarında ahır, kiler, yemekhane, kilise, şırahane (şaraphane), misyonerler okulu, çalımsa odaları, uyuma ve dinlenme birimleri ve mezar odası bulunmakta. Derinkuyu yeraltı şehri Nevşehir-Niğde kara yolu üzerinde, Nevşehir’e bağlı, antik adı Melogobia olan Derinkuyu İlçesinde yer almakta.
Nevşehir’e 29 km, Niğde’ye 50 km. mesafede bulunan yeraltı şehri 1963 yılında tesadüfen bulunmuş, 1967 yılında ziyarete açılmış. Derinkuyu yeraltı şehrinin gezilemeyen bölümlerindeki bir mekânda açığa çıkarılan Roma dönemine ait mermer kartal heykeli Derinkuyu’daki Roma dönemi yerleşiminin somut bir verisi olarak değerlendirildi. Bununla birlikte kilise ve misyoner okulu ise Bizans döneminin özelliklerini taşımaktadır. Günümüzde gezilebilen alanı 2500 m² olan Derinkuyu yeraltı şehri, temizlenememiş alanları ile birlikte, toplam 4 km² lik bir alanı kaplamakta.
Derinkuyu yeraltı şehrinin toplan kat sayısı ve derinliği tam olarak bilinmemekte. Girişin hemen yanında bulunan havalandırma bacasına göre derinlik 40.00 metre. Yedinci katta bulunan ve yeryüzüyle bağlantısı olmayan su kuyusu dikkate alındığında derinlik yaklaşık 85.00 m. ye ulaşmakta. Yeraltı şehrinde derinliği 70.00 m. – 85.00 m. arasında değişen 52 su kuyusu ve havalandırma bacası bulunmakta. Havalandırma bacaları ve su kuyularının derinliğini belirleyen etken bu birimlerin bulunduğu kat ve bu katın yeryüzüne olan yakınlığı veya uzaklığı.
